banner32

Ülser nedir ? Ülser belirti, nedenleri, teşhis ve tedavisi

Ülser nedir ? Ülser belirti, nedenleri, teşhis ve tedavisi ile ilgili bilemeyenleri Avrasya Hospital İç Hastalıkları Uzmanı Uzm.Dr. Ali Vardar'dan öğreniyoruz.

Ülser nedir ? Ülser belirti, nedenleri, teşhis ve tedavisi
Ülser Nedir ?
Ülser ; Mide veya duedenum (onikiparmak barsağı)'un mide asidi ve sindirim sıvıları (örneğin:pepsin) tarafından harabiyeti sonucunda meydana gelen doku kaybıdır.Doku kaybı asit pepsinin etkisiyle daha derinlere inebilir, enflamasyon dediğimiz yara meydana getirir.

Ülserin Belirtileri Nelerdir?

En sık rastlanan belirti karnın üst kısmında kemirme ve yanma şeklinde ağrı olmasıdır.Genellikle öğün aralarında meydana gelir. Gece hastayı uykudan uyandırabilir (daha çok duedenal ülserde). Yemek yemekle ve antiasit dediğimiz mide asidini nötürleyen çiğneme tableti ve pastillerle birkaç dakika ile birkaç saat arasında ağrı hafifler. Sonbahar ve ilkbaharda, yani mevsim değişimlerinde, hormonal sistemde değişikler olduğu için ağrıların sıklığı artar.

Ülserli hastalarda daha az sıklıkla meydana gelen belirtiler bulantı, kusma  (özellikle ağrı varken oluşur, kusunca ağrının azalması veya kesilmesi çok tipiktir) , iştahsızlık ve kilo kaybıdır.

Ülserin nedeni nedir?

En büyük neden "Helicobacter pylori" adlı bir mikroptur ve düzenli NSAİ ilaçlar (aspirin, antiromatizmal ilaçlar) alımıdır. Diğer muhtemel nedenler arasında genetik yatkınlık (irsiyet) , her türlü stresler , kortizon türü ilaçlar , alkol , sigara , kahve alışkanlığı , çevre kirliliği sayılabilir. NSAİ ilaçlar (Aspirin ve benzeri ilaçlar) 'ın "ülser yapıcı" etkileri  Ülseri meydana getiren ikinci büyük sebep; düzenli NSAİ ( Ağrı kesici ve romatizmal ilaçlar ) ilaç kullanmaktır. NSAİ ilaçların bu kötü etkileri uygun ilaçlarla önlenebilir. Ülseri olanlar çeşitli  hastalıklar için doktora gittiklerinde, doktora ülserli olduğunu söylemelidirler. Doktor gerektiğinde vereceği ağrı kesici ilaçlarla birlikte gastrointestinal yan etkileri önleyecek ilaç verebilir ya da yan etkileri olmayan ilaçlar (paracetamol gibi) kullanılabilir.
 
Sıklığı Nasıldır?
Toplumumuzda herhengi bir zamanda mevcut ülserli hasta (yeni geçiren veya geçirmiş) yüzdesi %2­6'dır. Duedenal (onikiparmak barsağı) ülseri , mide ülserine göre çok daha fazla görülür. Duedenal ülser 30­50 yaşları rasında daha sık olup , erkeklerde kadınlara göre 2­4 kat daha  fazladır. Mide ülseri 60 yaşından sonra ve kadınlarda daha çok görülür.
 
Ülserin Tehlikeli Sonuçları:
Mide Kanaması

Sindirim sistemi kanamalarının en büyük nedeni  ülserlerdir. Bazen daha önce hiç mide ağrısı şikayeti olmayan kişilerde bile görülebilir. Bu kişiler  "kahve telvesi" renkli kusarlar ya da "katran renkli" siyah gaita dışkılarlar. Başka belirti olmadan, gaitasının siyah renkli olduğunu fark eden, Demir içeren ilaçlar kullanmayan kişilerin mutlaka bir sağlık kurumuna acil olarak başvurması gereklidir.
 
Kusma ve siyah renkli dışkı olmadan önce aniden fenalık gelmesi, soğuk terleme halinde üst gastrointestinal kanamadan kuşkulanılmalıdır.
 
Perforasyon ( Mide delinmesi)

Mevcut ülserin derinliğinin artması ve tüm mide­duedenum katmanlarını geçerek delinmesidir. Mide asit­pepsin içeriğinin karın boşluğuna geçmesi sonucu aniden ve şiddetli bir ağrı oluşur. Karın tahta gibi sertleşir , kıpırdama ve yürüme ağrı nedeniyle zorlaşır. Tedavi genellikle ameliyat ile olur.
 
Tıkanma

Özellikle duedenum ve pylor kanalında akut ülserin doku ödemi (şişliği) meydana getirmesiyle , uzun süredir derin ülserin olması sonucunda nedbe dokusu oluşması nedeniyle, yiyecek, içecek ve mide suyunun geçişini (pasajın) daralması (stenoz) , hatta tıkanmasına neden olur. Hasta yediği ve mide suyunun devamlı salgılanmaya devam etmesi sonucu mide içinde biriken, ileriye gidemeyen materyali kusar. Kusma bol ve süreklidir. Hasta yese bile yiyecekler hazmeden organlara geçemediğinden (hazım­emilim­ mide değil, onikiparmak barsağı ve ince barsaktadır), sürekli kilo verme mevcuttur. Teşhis biran önce yapılıp, hasta ameliyat edilmelidir.
 
Ülser Teşhisi

Fizik muayene ve ultrason ile ülser herhangi bir işaret vermez. Ancak bize başka hastalıkları eleme şansı verir.Ülser tanısı üst sindirim sistemi endoskopisi (özofagogastroduedenoskopi) ile konur.
 
Endoskopi (Gastroskopi):

Küçük, ışıklı, kıvrılabilen bir boruyla yemek borusu, mide ve onikiparmak barsağının gözle direkt olarak gözlenmesidir. Görülmesi gereken organların yaklaşık her yeri net bir şekilde gözlenebilir. İşlem hastaya genellikle sakinleşmesi için bir ilaç verilerek yapılır. İşlem sırasında, patolojik tetkik ve üreaz testi için biopsi alınabilir. Biopsi alımı herhangi bir rahatsızlık veya ağrıya neden olmaz.
 
Helikobacter pylori için testler:

Helikobacter pyloriyi tesbit edecek birçok test vardır. Bacterinin antikorlarının varlığını kanıtlamak için kan testleri alınabilir (pratiktir , genellikle tarama testi olarak kullanılır). Bakterinin meydana getirdiği ürünleri nefesten test eden nefes testleri uygulanabilir (değeri azdır, pahalı cihazlara gerek vardır). Tedaviyi değerlendirmek amacıyla yapılabilir. Mideden alınan biopsi (doku parçası) ile üreaz testleri yapmak , patolojik muayene yapmak, kültürden üreterek (zor ve zahmetlidir) helikobacter pylori tesbit etmek mümkündür.
 
Ülser Tedavisi

Geçmişte baharatlı, acı, ekşi, turşudan, yağlı ve asidik yiyeceklerden kaçınılması gerektiği söylenip, süt tedavisi verilirdi. Bugün ülser için özel bir diyet olmadığı gibi, gece yatmadan önce içilen sütün zararı bile olabildiği görüldü. Özel diyetin ülseri iyileştirmede katkısı olmadığı deneylerle gösterilmiştir. Şu anda kişisel olarak şikayetine sebep olduğu düşünülen yiyecek maddesinin kısıtlanması gerektiği söylenmektedir. (Örneğin ülserli bir kişiye soğan yemek dokunmuyorsa yemesinde bir sakınca yoktur). Ancak ülserli hasta sigarayı (eğer çok içiyorsa) bırakmalıdır. Sigara içiminin ülser iyileşmesini geciktirdiği, sık ülser tekrarlanmalarının ( nüks ) neden olduğu gösterilmiştir. Genellikle ülserli hastalar aspirin ve benzeri romatizma ilacı almamalıdır. Alkol alımı, yüzeyel mukoza direncini bozarak, gastrite ve ülser iyileşmesinde gecikmeye yol açabilir. Akut ülserde özellikle alınmamasında yarar vardır.
 
İlaçlar:

Gastroözofajial reflü tedavisinde ve ülserde kullanılan ilaçlar H2 reseptör blokerleri (Ranitidin , Famotidin, Nizatidin) ve proton pompa inhibitörleri (omeprozol, lansoprol, pantoprozol, esomeprozol) dir. Bunlar mide asitlerini azaltarak yakınmaları rahatlatırlar. Ayrıca mide asidinin ülser üzerine etkisini ortadan kaldırarak, iyileşmeyi sağlarlar. protein pompa inhibitörleri asiditeyi azaltmada, H2 reseptör blokerlerine oranla daha güçlüdür, ancak daha pahalıdırlar. Bu ilaçların yanında şikayetleri azaltmaya yardımcı, iyileşmeyi hızlandırıcı şuruplarda vardır. Helikobacter pylori saptanan hastalarda, protein pompa inhibütörleri antibiyotiklerle birlikte helikobacter pyloriyi yok etmede ( eradikasyon ) kullanılmaktadır. 

YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER

banner33

banner14

banner34